PERCEPCJA SŁUCHOWA – definicja, symptomy trudnośći, propozycje ćwiczeń

Percepcja słuchowa  to zdolność do rozpoznawania, różnicowania, zapamiętywania, analizowania i syntetyzowania dźwięków.

Na percepcję słuchową składają się:

• słuch fizjologiczny – możliwość słyszenia dźwięków z otoczenia za pomocą narządu słuchu,
• słuch fonematyczny (słuch fonemowy, mowny) – zdolność do rozpoznawania i różnicowania dźwięków mowy (najmniejszych elementów składowych wyrazów, czyli fonemów),
• analiza słuchowa – umiejętność wyodrębniania z potoku mowy: zdań, w zdaniach wyrazów, w wyrazach sylab, a w sylabach głosek z zachowaniem ich kolejności,
• synteza słuchowa – scalanie głosek, sylab i wyrazów w określone, złożone układy słuchowe,
• pamięć słuchowa – pamięć długości wyrazów (liczby sylab i głosek oraz ich kolejność w wyrazie) oraz zdolność zatrzymywania w pamięci ciągów wyrazów (dni tygodnia, nazwy miesięcy po kolei, wiersze, piosenki).

Do  symptomów trudności w zakresie percepcji słuchowej można zaliczyć:

• trudności w wysłuchiwaniu i zapamiętaniu poleceń
• szybką męczliwość przy słuchaniu np. opowiadań, bajek
• trudności w zapamiętaniu wierszy, piosenek, wyliczanek
• ubogie słownictwo
• nieumiejętność wyodrębniania sylab i głosek w wyrazach, wyrazów w zdaniach
• agramatyzmy, deformacje słów
• kłopoty z syntezą dźwięków

Systematyczne  prowadzenie ćwiczeń rozwijających percepcję słuchową w domu ,  ma ogromny wpływ na prawidłowy przebieg procesu uczenia umiejętności czytania i pisania.

 Ćwiczenia i zabawy rozwijające percepcje słuchową:

• wysłuchiwanie i rozpoznawanie dźwięków naturalnych, dochodzących z otoczenia  
• rozpoznawanie dźwięków wytwarzanych celowo
• grupowanie przedmiotów wydających takie same dźwięki,
• rozpoznawanie osób po głosie  ;zabawy typu; „Zgadnij kto teraz mówił”
• wysłuchiwanie zmian w tempie i głośności wydawanych, słyszanych dźwięków,
• wysłuchiwanie i  wyklaskiwanie usłyszanego rytmu,
• wyodrębnianie zdań w mowie , określanie ilości zdań w opowiadaniu,
• wyodrębnianie wyrazów w zdaniu, dobieranie par rymujących się wyrazów,
• wyodrębnianie sylab w wyrazach
• analiza i synteza sylabowa wyrazów,
• określanie ilości sylab w wyrazach,
• kończenie wyrazów rozpoczynających się dana sylabą,
• wyszukiwanie przedmiotów rozpoczynających się i kończących daną sylabą, głoską
• dzielenie słów na sylaby z odkładaniem patyczków ( jeden patyczek odpowiada jednej sylabie);
• zgadywanie słów podzielonych na sylaby  np. kacz- ka;  faj –ka;  skar-bon-ka;  cu-kier-nia  itp.;
• wyróżnianie głosek na początku i na końcu wyrazu; dziecko otrzymuje obrazki, które ma dobrać w ten sposób, aby głoska kończąca nazwę pierwszego obrazka, była jednocześnie głoską rozpoczynająca nazwę innego – następnego, np. ul –lis –sklep –pomidor –rak itp.;
• „słowny łańcuszek” – podawanie przez opiekunów słów na zmianę tak by ostatnia głoska słowa była pierwsza głoską następnego;
• liczenie głosek w słowach;
• słuchanie i rozwiązywanie zagadek;
• powtarzanie za dorosłym ciągów słownych (np. but, bluzka, spodnie, skarpetka);
• zabawa: jakie słowo było powiedziane dwa razy; dziecko ma za zadanie wymienić słowo, które usłyszało dwa razy (np. okno, oko, drzwi, okno);
• słuchanie bajek, opowiadań, bajek muzycznych (często powtarzanych) oraz samodzielne opowiadanie i dopowiadanie zakończeń;
• rozpoznawanie i wyodrębnianie głosek w wyrazach
• wyodrębnianie głosek na początku, na końcu i w środku wyrazu
• wyszukiwanie przedmiotów, obrazków rozpoczynających się lub kończących daną głoską,