„ Istotą edukacji regionalnej jest powrót do domu,
do źródeł życia każdego człowieka, do źródeł jego etyki i jego języka,
a więc do źródeł kultury domowej, lokalnej, regionalnej, narodowej i ogólnoludzkiej”.
Kazimierz Kossak- Główczewski
Wstęp :
Edukacja regionalna jest ważnym etapem w wychowaniu małego dziecka. Edukacja regionalna jest szansą naturalnego dorośnięcia człowieka od małej, lokalnej, regionalnej społeczności do obywatela „Wielkiej Ojczyzny”. Edukacja regionalna pomaga znaleźć odpowiedź na ważne pytania : „Kim jestem ?, Skąd pochodzę?, „Jak mam żyć?”.
Poznanie korzeni i tradycji swojej rodziny, rodzinnej miejscowości i jej okolic/ bliskich dziecku/ powinno odbywać się od wczesnego dzieciństwa, już w najmłodszych grupach przedszkolnych. Praca z dzieckiem zakłada systematyczny ciąg działań zaspokajających naturalną ciekawość dziecka, dotyczącą środowiska społecznego, kulturowego i przyrodniczego. Realizując zagadnienia związane z dziedzictwem kulturowym w regionie, skupiamy uwagę na rozbudzaniu naturalnej wrażliwości dzieci poprzez kontakt z wytworami kultury, sztuki i techniki czy też obserwowanie zjawisk, procesów zachodzących w najbliższym otoczeniu . Część zajęć realizowania jest przy zaangażowaniu rodziców (tj. zagadnienia bloku tematycznego związanego z rodziną dziecka, historia, tradycjami i obrzędami) a część poza murami przedszkola. W pracy z dziećmi należy wykorzystać zasoby środowiska lokalnego, poprzez współpracę z ciekawymi ludźmi, instytucjami organizacjami społecznymi działającymi w mieście i najbliższej okolicy.
Edukacja regionalna wprowadza dziecko w żywy , prawdziwy świat, pełen przeżyć, emocji , piękna, doświadczeń i odkryć. To świat kolorów, zapachów i dźwięków. Przewodnikiem jest nauczyciel przy udziale i wsparciu innych członków społeczności lokalnej. Ze zdobytych doświadczeń i bodźców, dziecko czerpie inspirację uruchamiając zmysły i wyobraźnię. I chociaż w młodszym wieku dziecko wielu spraw i zagadnień jeszcze nie rozumie, są one dla niego królem niezapomnianych przeżyć. Radość, zachwyt, podziw, szacunek to , to co pomaga w wzbogacaniu wiedzy i wprowadzaniu w kulturę najbliższego środowiska. Ważne jest więc odwołanie się w procesie edukacji do wspólnoty miejsc, tradycji i historii. Albowiem pierwsze przeżycia i doświadczenia dziecięce, szczególnie o silnym zabarwieniu emocjonalnym, są najbardziej trwałe i pozostają na całe życie.
Program Wrocławska przygoda Jasia i Małgosi skierowany jest do dzieci przedszkolnych. Zawiera cele, treści, metody i formy zajęć oraz określa czas realizacji i uczestników programu. Czas realizacji poszczególnych elementów programu wpisano w cały okres pobytu dziecka w przedszkolu.
CELE PROGRAMU :
- kształtowanie poczucia przynależności do społeczności lokalnej;
- kształtowanie postaw patriotycznych w kontekście kultury regionu;
- kształtowanie postaw wobec dziedzictwa regionu i kultywowanie lokalnych obyczajów
- kształtowanie postawy świadomego i kreatywnego uczestnika w życiu wspólnoty lokalnej
- kształtowanie więzi emocjonalnych z „małą wrocławską ojczyzną”
- poznawanie kultury regionu poprzez gromadzenie ciekawych opowieści związanych z Wrocławiem i okolicą
- budowanie pomostu między tradycją a nowoczesnością
- Współdziałanie ze środowiskiem rodzinnym dziecka w zakresie realizacji treści edukacji regionalnej
UCZESTNICY:
- dzieci w wieku przedszkolnym
- nauczyciele
- rodzice
- partnerzy przedszkola
- lokalne instytucje kultury
METODY:
- metoda projektu
- bezpośrednich doświadczeń
- stawiania zadań do wykonania
FORMY:
- zajęcia z ekspertem (przewodnik)
- wycieczki edukacyjne po Wrocławiu i okolicy
- quizy, konkursy, przeglądy, festiwale
- kronika i gazetka regionalna w przedszkolu
- współdziałanie pomiędzy placówkami
OKRES REALIZACJI PROGRAMU:
czas pobytu dziecka w przedszkolu
TREŚCI TEMATYCZNE:
Moja rodzina.
- Moje przedszkole w osiedlu.
- Patrzę na Wrocław – historia, herb, flaga, hejnał.
- Zabytki miasta.
- Parki Wrocławia.
- Instytucje kultury.
Ad.MOJA RODZINA :
- Poznanie członków i struktury rodziny.
- Historia i pochodzenie rodziny.
- Tradycje i zwyczaje rodzinne.
OPIS DZIAŁANIA:
Kronika wydarzeń rodzinnych. Drzewo genealogiczne rodziny, mapa pochodzenia rodziny, kultywowanie tradycji rodzinnych (urodziny, święta itp.),
OPIS UZYSKANYCH EFEKTÓW.
Dziecko:
- zna członków rodziny i przypisane im role,
- rozumie pojęcia; rodzice, dziadkowie, rodzeństwo, wnuki, wujostwo,
- zna i inicjuje zabawy rodzinne,
- chętnie podejmuje aktywność z rodzicami.
Ad. 2 MOJE PRZEDSZKOLE W OSIEDLU
OPIS DZIAŁANIA:
Nazwa przedszkola, specyfika i jego miejsce w osiedlu. Tradycje i pracownicy przedszkola. Poznanie nazwy osiedla i jego miejsca na planie miasta. Przybliżenie dzieciom historii osiedla, zabytków i charakterystycznych miejsc.
OPIS UZYSKANYCH EFEKTÓW.
Dziecko:
- zna adres, numer i nazwę przedszkola oraz swojej grupy,
- zna pracowników przedszkola i wie czym się zajmują,
- potrafi umiejscowić przedszkole w osiedlu, zna nazwę osiedla,
- rozpoznaje strategiczne punkty osiedla oraz ważne instytucje funkcjonujące w środowisku.
Ad. 3 PATRZĘ NA WROCŁAW-HISTORIA, HERB, FLAGA, HEJNAŁ
OPIS DZIAŁANIA:
Nazwa i historia miasta, charakterystyczne cechy miasta, prezydent, hejnał, herb i jego historia. Miejsce miasta na mapie Polski. Miasto jako stolica Dolnego Śląska.
OPIS UZYSKANYCH EFEKTÓW.
Dziecko :
- zna charakterystyczne cechy miasta,
- rozpoznaje herb i hejnał, wie co oznaczają,
- zna historię powstania miasta,
- wie jak nazywa się Prezydent miasta.
Ad. 4 ZABYTKI MIASTA i LEGENDY Z NIMI ZWIĄZANE
OPIS DZIAŁANIA:
Poznanie charakterystycznych zabytkowych budowli, pomników, legend.
OPIS UZYSKANYCH EFEKTÓW:
Dziecko:
- zna stare zabytki miasta, starówka, Ostrów Tumski,
- zna charakterystyczne pomniki miasta,
- zna legendy miejskie.
Ad. 5 PARKI WROCŁAWIA
OPIS DZIAŁANIA:
Poznanie parków miejskich i charakterystycznych cech – drzewostanu, pomników przyrody, fontanna, ogród japoński, ogród zoologiczny. Parki jako miejsce wypoczynku i aktywności rodzinnej. Rzeki Wrocławia i najpiękniejsze /najstarsze mosty/
OPIS UZYSKANYCH EFEKTÓW:
Dziecko:
- potrafi wymienić duże parki Wrocławia,
- zna nazwy ciekawych eksponatów przyrodniczych i pomników przyrody,
- zna nazwy i położenie mostów wrocławskich i nazwy rzek.
Ad. 6 INSTYTUCJE KULTURY
OPIS DZIAŁANIA:
Urząd Prezydenta, muzea, biblioteki miejskie, MEDIATEKA, teatry, kina, domy kultury, uniwersytet, opera, filharmonia
OPIS UZYSKANYCH EFEKTÓW.
DZIECKO:
- zna instytucje kultury,
- zna sposób wykorzystania dóbr kultury,
- potrafi właściwie zachować się w miejscach publicznych,
- rozmawia na temat przeżyć kulturalnych,
- podejmuje aktywność inicjowaną uczestnictwem w życiu kulturalnym.
EWALUACJA :
W ewaluacji uwzględnia się opinie wychowanków , rodziców , nauczycieli , pracowników przedszkola .
Sposoby ewaluacji :
- Analiza dokumentów – dziennik, plany grup,
- Arkusze obserwacji,
- Ankiety – kierowane do rodziców , nauczycieli,
- Ocena realizacji „Programu regionalnego” na półrocznej i końcowej radzie pedagogicznej.
Projekt edukacyjny z regionalizmu w ramach realizacji programu autorskie ,,Wrocławska przygoda Jasia i Małgosi”
Patrzę na Wrocław
– historia miasta, herb, flaga, hejnał
Założenia projektu
Tytuł : Patrzę na Wrocław – historia miasta, herb, flaga, hejnał
Data realizacji : czerwiec 2011 ( Dni Wrocławia)
Miejsce realizacji: Przedszkole Nr 102 we Wrocławiu. Grupy II-V
Cel ogólny : Kształtowanie poczucia przynależności narodowej poprzez zainteresowanie miejscowością i regionem, w którym mieszkam.
Cele szczegółowe:
Dziecko wie, że :
- mieszka we Wrocławiu i jest Wrocławianinem
- Wrocław jest miastem historycznym
- Wrocław jest stolicą Dolnego Śląska
- jak wygląda herb Wrocławia i z ilu składa się części
Dziecko zna:
- historię powstania Wrocławia
- i rozpoznaje flagę, herb Wrocławia
- charakterystyczne cechy miasta(Rynek, Ratusz, prezydent, duża ilość ulic, sklepów instytucji itd.)
Dziecko potrafi:
- pokazać na ilustracjach elementy starego i nowoczesnego Wrocławia.
- dostrzega różnice w architekturze (stare i nowe budownictwo)
- pokazać na mapie Polski miasto Wrocławia
- wymienić znanych mieszkańców Wrocławia
- podać charakterystyczne cech miasta
- znaleźć w mieście jego symbole ( herb, flagę, logo)
Rodzaje aktywności: umysłowa, ruchowa, plastyczna , muzyczna,
Formy ewaluacji: obserwacja dzieci, prace i wytwory plastyczne, karty pracy,
Przewidywany efekt: dziecko rozpoznaje i nazywa symbole swojego miasta.
Dzień pierwszy : Znam historię swojego miasta
Proponowane działania:
Dzieci młodsze:
- Opowieść n-lki o powstaniu Wrocławia ,,Od osady do miasta”- wizualizacja z wykorzystaniem dowolnych elementów.
- Zabawa ruchowa, dźwiękonaśladowcza ,,Podróżujemy po Wrocławiu” (pieszo, konno, samochodem, tramwajem, rowerem)
- Przystanek ,,Ratusz „ – oglądanie ilustracji przedstawiającej najważniejszą budowlę w mieście – miejsce pracy Prezydenta Wrocławia Rafała Dudkiewicza.
Dodatkowe zadania:
- kolorowanie starych kamieniczek,układanie z klocków ulic prowadzących do Ratusza
- kolorowanie kwiatków dla prezydenta Dudkiewicza
Dzieci starsze
- Słuchanie legendy o powstaniu Wrocławia (autor D.Kopeć, naucz. P-102) ,,Opowieść o Wrocławiu’.
- Rozmowa przy mapie lub ilustracji Wrocławia z lotu ptaka- ustalenie cech charakterystycznych dla miasta: Rynek, ratusz, ulice, domy i charakterystyczne budowle.
- Gra dydaktyczna ,,Dopasuj charakterystyczne dla miasta obrazki i umieść je na konturze miasta”
- Zabawa ruchowa ze śpiewem ,,Autobusy, busy.. z wykorzystaniem sygnalizacji świetlnej
- Tworzenie w zespołach makiety wrocławskiego Rynku z wykorzystaniem różnorodnego materiału,
- słuchanie hejnału wrocławskiego
Dodatkowe zadania:
- lekcje muzealne
- wycieczka do Muzeum Archidiecezjalnego, historycznego, etnograficznego
- tworzenie ilustracji do wysłuchanej legendy ( wyeksponowanie prac na wystawie w holu przedszkola)
Dzień drugi :
Jestem Wrocławianinem i Dolnoślązakiem
Proponowane działania:
Dzieci młodsze:
- Słuchanie rymowanek o Wrocławiu –wprowadzenie pojęć: Wrocław, Wrocławianin, Wrocławianka
- Zabawa ruchowa do piosenki ,,My Wrocławianie”
- Ćwiczenia słownika ,,Nazwij ten obrazek”Działania plastyczne do wyboru :
,,Wrocławianka i Wrocławianin” – kolorowanie postaci chłopca i dziewczynki.
- Plakat ,,My Wrocławianie we Wrocławiu”- naklejanie wyciętych postaci na przygotowany wcześniej na szarym papierze kontur Wrocławia z cechami miasta.
Dzieci starsze:
- Rozmowa przy mapie Polski ( umiejscowienie Wrocławia na mapie, zaznaczenie regionu dolny Śląsk i jego stolicy, porównanie stolicy Dolnego śląska ze stolicą Polski, globalne czytanie wyrazów: Wrocław, Dolny Śląsk, Odra, Warszawa i ich analiza słuchowa.
- Galeria ,Wielcy Wrocławianie” – poznajemy Prezydenta miasta Dudkiewicza, kolarza Szurkowskiego, twórcę ,,Liściaków” i haftu wrocławskiego Cz. Rodziewicz.
- Zabawy przy piosence ,,My Wrocławianie”, ,,Autobusy, busy”, ,,Niebieskie tramwaje”
- Działania plastyczne do wyboru:
- album o Wrocławiu : Wrocław zabytkowy – Wrocław współczesny
- Liściaki – sztuka regionalna
- Haft wrocławski w dziecięcej twórczości dziecięcej.
Dodatkowe zadania:
- utworzenie w sali kącika książki autorstwa wrocławskich poetów: Cz. Rodziewicza, J.Urbanka, Nienartowicz,
Dzień trzeci :
Znam i rozpoznaję herb Wrocławia
Proponowane działania:
Dzieci młodsze:
- Herb w naszej sali – zapoznanie dzieci z wyglądem herbu Wrocławia (bez symboliki)
- kolory, postacie
- spacer na pobliski przystanek tramwajowy, autobusowy
- szukane herbu na miejskiej komunikacji
Dzieci starsze
- Co to jest herb? -Wyjaśnienie słowa, zapoznanie z symboliką, kolorami ,postaciami umieszczonymi we wrocławskim herbie.
- Kolorowanie herbu wg podanego wzoru
- Puzzle – Herbowa układanka
- W poszukiwaniu wrocławskiego Herbu – spacer do Rynku – szukanie po drodze herbu np. na środkach komunikacji miejskiej
Dodatkowe zadania:
- karta pracy ,,Rysujemy herb”
Dzień czwarty :
Rozpoznaję flagę i logo Wrocławia
Proponowane działania:
Dzieci młodsze:
- Wrocławska flaga– omówienie przyniesionej do grupy flagi, kolory; kiedy i jak jej używamy.
- flaga – kolorowanie
- Spacer pobliskimi ulicami – wykorzystanie flagi do dekoracji ulic
Dzieci starsze
- Zagadka ,,Kawałek żółto-czerwonego materiału powiewającego na wietrze- co to jest?
- Gdzie i kiedy można zobaczyć wywieszoną wrocławska flagę ? ( w Rynku, na ulicach, na stadionie, uroczystości kościelne
- zestaw ćwiczeń i zabaw ruchowych z wykorzystaniem wrocławskich chorągiewek
- Symboliczne logo Wrocławia – odczytywanie poszczególnych jego elementów, szukanie logo na tramwajowych biletach
- Rysowanie na małych kartkach papieru Logo
- Spacer ulicami Wrocławia – szukanie symboli Wrocławia:
Działania plastyczne do wyboru:
- wrocławska chorągiewka na drewnianym patyczku
- kolorowanie wrocławskiej flagi
Dzień piąty :
Patrzę na Wrocław i już dużo widzę – quizy i konkursy podsumowujące realizację projektu oraz zdobytą przez dzieci wiedzę.
Dzieci młodsze
- zagadki obrazkowe : Co to jest? flaga, ratusz, herb
- rozpoznawanie wśród flag takiej samej flagi ( flagi wrocławskiej)
- kolorowanie flagi wrocławskiej wg wzoru
Dzieci starsze
- Międzygrupowa zgaduj-zgadula ( przykładowe zadania):
- Rozwiązanie krzyżówki z hasłem WROCLAW
- układanie zdań ze słowem WROCŁAW
- Rozpoznawanie wśród kilku flag, flagi wrocławskiej
- układanie herbu Wrocławia z 5 części
Wystawa prac plastycznych podsumowująca projekt pt.
,, Symbole Wrocławia w twórczości plastycznej dzieci”.