Grafomotoryka to umiejętność rysowania i pisania.

Wymaga ona:

• zdolności naśladowania ruchów,
• wykonywania ruchów sekwencyjnych i precyzyjnych (lewa półkula mózgu)
• koordynacji wzrokowo-ruchowej,
• percepcji wzrokowej,
• sprawności manualnej.

Symptomy zaburzeń graficznych:

1. Ogólna słaba sprawność ruchowa całego ciała, a szczególnie mała sprawność motoryczna rąk: często towarzyszy temu niechęć, szybka męczliwość podczas pisania, rysowania, malowania.
2. Zakłócenia funkcji wzrokowych.
   Dziecko z zakłóceniami funkcji wzrokowych odznacza się małą pomysłowością, chętnie „ściąga” od kolegów, rozwiązując ten sam temat na znacznie niższym poziomie. Dzieci te nie lubią rysować „z pamięci”, natomiast chętnie odwzorowują, kolorują książeczki, kalkują, gdyż rezultat takich prac jest lepszy.
3. Duże napięcie mięśniowe.
   Dziecko z dużym napięciem mięśni palców nadmiernie przyciska ołówek, rysuje linie grube, czasem przedziera papier, co wpływa na estetykę pracy. Linie są krzywe,przedmioty duże, gdyż dziecko nie umie opanować ruchu.
4. Słabe napięcie mięśniowe.
   Dzieci o małym napięciu mięśniowym również mają problemy z rysowaniem. Kreślą linie nikłe „drżące”, niepewne. Rysują przedmioty małe, których wielkość uniemożliwia umieszczanie szczegółów.
5. Problemy w schemacie ciała lub orientacji przestrzennej: dzieci będą przestawiać lub przekręcać rysunek, rysowane poszczególne części ciała mogą nie być ze sobą powiązane, proporcje pomiędzy poszczególnymi częściami ciała nie będą zachowane.

SPOSOBY USPRAWNIANIA:

• Zadbajmy o ogólną sprawność ruchową dziecka: bieganie, wspinanie się jazda na rowerze, pływanie i różne ćwiczenia, zabawy ruchowe zwłaszcza wykonywane na świeżym powietrzu
• Uczmy dziecko samodzielności w zakresie samoobsługi: samodzielne spożywanie posiłków, nauka prawidłowego trzymania sztućców, picia z kubeczka, samodzielne korzystanie z toalety, umiejętność mycia rąk, samodzielne ubieranie się, zapinanie guzików, wiązanie sznurowadeł. We wszystkich tych czynnościach są etapy, powiedzmy dziecku co najpierw robi, co potem, a co na końcu.
  • Dajmy dziecku możliwość korzystania z różnorodnych narzędzi plastycznych: różnorodne kredki, pisaki, ołówki, farby, różne pędzle,  plastelina, ciastolina, masy plastyczne, nożyczki, klej, kolorowe papiery, bibuły itp. – zorganizujmy dziecku w domu kącik plastyczny, zaproponujmy różne zabawy plastyczne 

Ćwiczenia usprawniające motorykę małą, koordynację wzrokowo-ruchowo – wzrokową:

• zgniatanie i rozgniatanie serwetek, gazet, gąbek
• zabawy z plasteliną, modeliną, masą plastyczną, piaskiem kinetycznym
• wycinanie, wydzieranie, przyklejanie
• nawlekanie korali, makaronu, guzików wg podanego rytmu
• zabawy ze spinaczami, drucikami kreatywnymi
• rysowanie po śladzie, rysowanie oburącz, kolorowanie, obrysowywanie
• stemplowanie
• zabawy paluszkowe, wierszyki rysowane
• odkręcanie – zakręcanie np. butelek, zabawy z zapinaniem – rozpinaniem zamku
• przewracanie stron w książce, gazecie a przy okazji liczenie ich, lub wyszukiwanie jakiegoś obrazka

Ćwiczenia kształtujące prawidłowy chwyt i regulujące napięcie mięśniowe rąk:

Naukę pisania i rysowania należy zacząć od prawidłowego trzymania ołówka, czy kredki. Jeśli pokaz poprawnego chwytu i nacisku nie wystarcza można wykorzystać specjalną nasadkę, która również pozwala kontrolować siłę nacisku na kredkę. Należy również pamiętać o zachowaniu prawidłowej postawy ciała podczas rysowania, czyli: całe stopy oparte o podłoże, całe pośladki i uda na krześle, kręgosłup prosty.

Kolejnym problemem jest regulowanie napięcia mięśniowego. Jeśli dziecko zbyt mocno przyciska ołówek, trzeba uczyć go zwalniać napięcie, kontrolować. Można też stosować zabawy typu: „Czyja kredka”- dorosły trzyma jeden koniec kredki, dziecko (3 palcami) drugi. Ćwiczenie polega na tym, aby dziecko starało się zabrać kredkę dorosłemu, który mocno ją trzyma. W czasie ćwiczeń dziecko powinno przyjąć postawę stojącą, wtedy napięcie mięśniowe zmniejsza się w sposób naturalny.

Warto wiedzieć, że na poszczególnych etapach rozwoju dziecko w różny sposób trzyma kredkę. Jednak ostatecznie od ok 4 roku życia powinien wystąpić chwyt trójpalcowy, warto się temu przyjrzeć, aby dziecko nie utrwalało nieprawidłowego chwytu, gdyż potem ciężko go skorygować.

W procesie przygotowania do nauki pisania istotne jest również, aby od początku wyrabiać u dziecka kierunek pisania od lewej do prawej strony.  Oto propozycje ćwiczeń:

Ćwiczenia kształtujące nawyki ruchowe związane z kierunkiem pisania:

• rysowanie szlaczków rozpoczętych od lewej strony,
• kreślenie linii pionowych (z góry w dół) i poziomych (z lewej do prawej),
• ćwiczenia w rysowaniu okręgów i spirali w obu kierunkach.

• wodzenie palcem po wzorze litery, cyfry lub innym – faza utrwalania wzoru
• pisanie wzoru palcem w powietrzu – ręką dominującą
• na powierzchni stołu – palcem lub na tackach z piaskiem, kaszą
• na dużym arkuszu papieru –kredą, węglem, kredkami świecowymi
• na kartce papieru z bloku rysunkowego – pędzlem, kredką, ołówkiem, lub ołówkiem w zeszycie bez liniatury
• w liniaturze najpierw dużej potem małej  – ołówkiem, pisakiem