Dziecięcy telefon zaufania

Niebieska Linia

Fundacja Dzieci Niczyje

O przemocy…

CO TO JEST PRZEMOC?

Wyróżniamy następujące formy przemocy stosowanej wobec dziecka:

maltretowanie fizyczne

    – oznacza celowe formy zachowań, w efekcie których dziecko doznało bólu lub cierpienia. To także brak działania, aby zapobiec cierpieniu dziecka. Wszystko to, co boli, nawet gdy nie pozostawia śladów: popychanie, odpychanie, przytrzymywanie, obezwładnianie, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie ręką lub przedmiotami, zamykanie.

 

DZIECKO DOZNAJĄCE PRZEMOCY FIZYCZNEJ

Dane z wywiadu

  1. Brak świadków urazu
  2. Niezgodność w opisie przebiegu wypadku w relacji dziecka i rodziców
  3. Występowanie podobnych „wypadków” wcześniej
  4. Brak zainteresowania rodziców dzieckiem
  5. Rodzice postrzegają dziecko jako upośledzone fizycznie, umysłowo lub z innymi defektami
  6. Niewyjaśniona duża ilość nieobecności w szkole
  7. Występowanie licznych i przewlekłych sytuacji stresowych w rodzinie
  8. Brak wsparcia i zaufania ze strony rodziny

Objawy somatyczne

  1. Liczne uszkodzenia skóry o charakterystycznym kształcie i układzie w zależności od rodzaju urazu
  2. Wygląd uszkodzeń nieadekwatny do opisywanego wypadku czy rodzaju urazu
  3. Siniaki, pręgi po uderzeniach w różnych stadiach gojenia się
  4. Ślady po oparzeniach na dłoniach, stopach, karku, pośladkach, okolicy narządów płciowych symetrycznie i z ostro ograniczonym brzegiem
  5. Złamania, skręcenia niezgodne z opisywanym wypadkiem czy urazem
  6. Skaleczenia warg, dziąseł, oczu.
  7. Ślady po wyrwanych włosach
  8. Obrzęki w okolicy brzucha, występowanie wymiotów
  9. Uszkodzenia skóry pojawiają się po weekendach i nieobecności w szkole
  10. Ślady uderzeń sznurkiem, pasem, kablem

Zachowanie

  1. Dziecko unika fizycznego kontaktu z dorosłymi
  2. Prezentuje zachowania ekstremalne (agresja, izolacja)
  3. Wyraża uczucia nieadekwatne do wieku
  4. Dziecko wyraża lęk przed rodzicami, niechęć do powrotu do domu
  5. Niska samoocena
  6. Nosi ubrania zakrywające kończyny górne i dolne, nawet w upalne dni
  7. Niechętnie opisuje przebieg urazu doznanego od rodziców
 

W piśmiennictwie medycznym mówi się o „zespole dziecka maltretowanego”. Skalę zjawisko trudno oszacować, bo zgłaszane są tylko przypadki drastycznych nadużyć (rejestry medyczne czy sądowe).

Krzywdzenie emocjonalne

    przemoc psychiczna lub to określenia opisujące zachowania prowadzące do poważnych szkód natury emocjonalnej, włącznie ze stanami depresyjnymi czy myślami i zachowaniami samobójczymi w skrajnych przypadkach. Jest to zadawanie cierpienia psychicznego poprzez kontrolowanie i ograniczanie kontaktów ofiary z przyjaciółmi i znajomymi, przymusowa izolacja i uwiązanie, zastraszanie, stosowanie pogróżek i szantażu. O krzywdzeniu emocjonalnym mówimy także, gdy działania takie jak: wyśmiewanie, stała krytyka, upokarzanie, karanie przez odmowę uczuć lub zainteresowania, szacunku, wyzwiska, wrzaski, poniżanie, zawstydzenie, wmawianie choroby psychicznej, maja na celu zniekształcenie u ofiary obrazu własnej osoby i podważenie jej poczucia własnej wartości.

 

DZIECKO KRZYWDZONE EMOCJONALNIE

Dane z wywiadu

  1. Rodzice ignorują, izolują dziecko, bagatelizują jego problemy, robią z dziecka „kozła ofiarnego”
  2. Rodzice stawiają oczekiwania nieodpowiednie do wieku i rozwoju dziecka
  3. Występowanie w przeszłości epizodów fizycznej przemocy
  4. Rodzice spostrzegają swoje dziecko jako „odmienne”

Objawy somatyczne

  1. Zwykle nie występują żadne objawy, ewentualnie dziecko skarży się na bóle głowy, bóle brzucha, które nie mają podłoża somatycznego.
  2. Opóźnienie wzrastania i rozwoju
  3. Zaburzenia mowy (jąkanie lub mutyzm)
  4. Mogą współwystępować objawy przemocy fizycznej

Zachowanie

  1. Niska samoocena
  2. Ssanie palca, kołysanie się, moczenie nocne
  3. Zaburzenia snu
  4. Zachowania „dorosłe” (opiekowanie się rodzeństwem)
  5. Zachowania antyspołeczne
  6. Opóźnienie rozwoju emocjonalnego i intelektualnego
  7. Zachowania ekstremalne (agresja, izolacja)
  8. Depresja
  9. Próby samobójcze lub ich demonstrowanie
 

Trudno określić liczbę ofiar ponieważ skutki są zazwyczaj odległe, a ponadto trudno określić związek przyczynowo – skutkowy między samym aktem przemocy a możliwymi do zdiagnozowania efektami.

Przemoc seksualna

    inaczej nadużycia seksualne lub molestowanie seksualne, generalnie włączenie dzieci w aktywność seksualną. Wyróżniamy tu zachowania pedofilne i zachowania kazirodcze. Są to wszystkie zachowania dorosłych, które odnoszą się do niedojrzałych, w sensie rozwojowym, dzieci i nastolatków, angażowanych w aktywność seksualną. Nadużycia seksualne obejmują również zachowania ekshibicjonistyczne, uwodzenie, świadome czynienie z dziecka świadka aktów płciowych, zachęcanie do oglądania pornografii czy rozbierania się.

 

PRZEMOC SEKSUALNA WOBEC DZIECKA

Dane z wywiadu

  1. Nieokreślone skargi i dolegliwości somatyczne
  2. Duża liczba nieobecności w szkole
  3. Nieadekwatna kontrola w domu
  4. Przebycie infekcji układu moczowego i pochwy
  5. Skargi na bóle okolicy narządów płciowych, odbytu, krzyża, dołu brzucha lub ust
  6. Przyznanie się do aktywności seksualnej
  7. Występowanie w rodzinie przypadku przemocy seksualnej rodzica lub rodzeństwa,
  8. Dziecko nadmiernie troszczy się o stan i pielęgnację narządów płciowych

Objawy somatyczne

  1. Dziecko odczuwa dyskomfort w czasie siedzenia i chodzenia
  2. Objawy urazów i uszkodzeń w okolicy ust lub narządów
  3. Obecność wydzieliny w pochwie lub jej stan zapalny
  4. Zasinienie, obrzęk, otarcia naskórka w okolicy narządów płciowych i na wewnętrznej powierzchni
  5. Zaburzenia w oddawaniu moczu
  6. Ciąża

Zachowanie

  1. Niska samoocena
  2. Zmiany w sposobie jedzenia
  3. Nieuzasadnione nowe lęki
  4. Zaburzenia snu
  5. Zmiana zachowania (wrogość, agresja, nadmierna uległość)
  6. Stany depresyjne
  7. Niepowodzenia w szkole
  8. Wycofywanie się z kontaktów społecznych, złe relacje z rówieśnikami
  9. Poziom wiedzy o seksie wyszukany i nieadekwatny do wieku
  10. Pojawiające się zachowania ryzykowne: nasilone kontakty seksualne, prostytucja, używanie środków odurzających, próby samobójcze lub ich demonstrowanie,ucieczki
 

Zaniedbywanie

    powtarzające się lub poważne zaniedbanie dziecka, brak opieki i narażenie go na niebezpieczeństwo, niezaspokojenie jego podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych: niewłaściwe ubieranie, odżywianie, ochrona zdrowia, edukacja, brak miłości rodzicielskiej, poczucia bezpieczeństwa, co prowadzi do znacznego pogorszenia zdrowia dziecka lub zakłócenia jego rozwoju.

 

ZANIEDBYWANIE

Dane z wywiadu

  1. Dużo nieusprawiedliwionych nieobecności w szkole
  2. Częste wizyty w gabinecie medycznym z powodu licznych dolegliwości
  3. Pozostawianie dziecka bez opieki przez długi czas i/lub w sytuacjach zagrożenia
  4. Częste zamykanie domu przed dzieckiem
  5. Brak zainteresowania rodziców zdrowiem dziecka i zaleceniami lekarskimi
  6. Brak posiłku przez całą dobę
  7. Niski standard mieszkania, brud, obecność różnych owadów
  8. Nadużywanie przez członków rodziny alkoholu lub używanie narkotyków

Objawy somatyczne

  1. Dziecko chodzi głodne, jest odwodnione
  2. Obserwowane zaniedbania w zakresie higieny ciała, w tym również próchnica zębów i zły stan higieny jamy ustnej
  3. Nieodpowiednie do pogody
    i rozmiarów ciała dziecka ubranie, odzież brudna, stalle znoszona
  4. Stałe zmęczenie, apatia
  5. Niezaspokojone potrzeby fizyczne
    i zdrowotne
  6. Zarażenie pasożytami, wszawica
  7. Liczne uszkodzenia skóry

Zachowanie

  1. Wczesne przychodzenie
    i późne wychodzenie ze szkoły
  2. Częste zasypianie w klasie w czasie lekcji.
  3. Dziecko prosi o jedzenie lub zaczyna je kraść
  4. Zachowanie zbliżone do dorosłych (opiekowanie się rodzeństwem)
  5. Zachowania przestępcze
  6. Używanie alkoholu lub narkotyków

Jeśli mówimy o przemocy w rodzinie, nie zapominajmy o jeszcze jednym rodzaju krzywdzenia, jakim jest przemoc ekonomiczna. Dotyczy ona bezpośrednio głównie osoby dorosłe, zwłaszcza kobiety, jednakże jej skutki mogą boleśnie odczuć również dzieci.

Przemoc ekonomiczna

    1. jest to bezprawne finansowe wykorzystywanie i/lub kontrolowanie środków niezbędnych do ekonomicznej niezależności drugiej osoby, prowadzące do przymusowego pozostawania w stanie materialnej zależności. Najczęstsze przejawy przemocy ekonomicznej to: uniemożliwienie podjęcia pracy zarobkowej i wymuszanie pracy nieodpłatnej, ograniczenie dostępu do wspólnych zasobów, odbieranie zarobionych pieniędzy, wymuszanie nieograniczonego dostępu do czasu wolnego i zasobów rodziny, wymuszanie pracy odpłatnej i zagarnianie dochodów z niej.